Körfezin kahramanı F-4G

Birinci Körfez Savaşı Hava Harekâtı Serisinin 4.Bölümü. F-4G savaş uçaklarının 1. Körfez Savaşındaki başarıları.

Birinci bölüm linki: 1. KÖRFEZ SAVAŞI’NDA HAVA SAVAŞLARI VE F-117

İkinci bölüm linki: BİRİNCİ KÖRFEZ SAVAŞI’NDA HAVA HAREKATI -2

Üçüncü bölüm linki: KÖRFEZ SAVAŞI’NIN HAVA HAREKATI -3 | F-117, TOMAHAWK…

SEAD GÖREVLERİ

Birinci körfez savaşı, F-4G Wild Weasel uçaklarının katıldığı ilk ve son savaştır. Çok başarılı olmalarına rağmen F-4G’ler eski teknoloji olduğundan EA-18G’ler üretilince 1996 yılında emekli edilmişlerdir. Körfez savaşı boyunca F-4G’ler toplam 3942 sorti uçmuşlar ve Irak radar tesislerine AGM-78 ve AGM88 HARM anti-radyasyon füzelerinden 1000 adet civarında ateşlemiş ve 200 Irak hava savunma sistemini yok etmişlerdir. SEAD, düşman sava savunmasını baskılamak yani radar antenlerini vurmak ve hava savunma füze bataryalarını imha etmek DEAD görevini F-16 ve diğer uçaklarla birlikte yapmışlardır.

F-4G’ler Irak’ın en uzun menzilli hava savunma füzeleri olan SA-2’ler ile başladılar. Daha sonra sıra SA-6’lara geldi. Irak’ın tahrip edilen radar merkezlerinden %76’sı F-4G’ler tarafından yok edilmişti. USAF, birinci körfez savaşında sadece bir adet F-4G kaybetmişti. F-4G’nin başarısının yani az zayiat vermesinin arkasında ise ilk darbeyi vurarak F-4G’lere yolu açan AH-64 Apache ve F-117 savaş uçakları vardı. F-4G’lerde, M-61A1 Vulcan topunun olması gerektiği yerde, F-4E’den farklı olarak, yer radarlarının yerlerini ve yaydıkları sinyalleri bulmaya yarayan “receiver unit “denen özel radar algılayıcılar bulunmaktaydı. Bunlar harici değil, dahili teçhizatlardı.

Birinci Körfez Savaşı’ndaki Irak SAM Sistemleri (1)

ÇÖL FIRTINASI HAREKATI’NDA EN ÇOK KULLANILAN MUHARİP VE YARDIMCI SINIF UÇAK TİPLERİ

Çok sayıda kargo ve tanker uçağının yanı sıra hava üstünlüğü ve sonrasında hava hakimiyeti kurmak için hava-hava görevli olarak uçan: F-14, 15C, F-16C, F-18, Tornado IDS, Mirage-2000 vb. (Bkz; İNSANLI VE İNSANSIZ UÇAKLARIN GELECEKTEKİ BİRLİKTELİĞİ VE F-35)

Ağır bombardıman ve taktik bombardıman uçakları, stratejik bombardıman görevleri olarak: B-52G, F-117A, F-111F, F-15E, (B-1B henüz taktik bombardıman veya konvansiyonel bombardımana adapte edilmemişti ve daha çok nükleer mühimmat yüklü olarak ABD’de nükleer alarm reaksiyon nöbeti tutmakta idi. B-2 ise gizlice geliştirilmekte ama operasyonel olmasına daha yıllar vardı).(2)

Diğer hava-yer görevleri, yakın hava desteği görevleri, DEAD, keşif ve silahlı keşif görevleri: A-10, F-16C, Tornado ADV, AV-8B, A-6, A-7E, Sepecat Jaguar GR1, Mirage-2000, F-15E, F/A-18C, AC-130, U-2 vb.(3)

Elektronik harp, havadan uyarı ve kontrol, sinyal istihbaratı ve SEAD görevleri: EC-135, RC-135V/W, EC-130H, E-8, EA-6B, EP-3E, P-3B (RP), Tornado GR1, Nimrod R-1, EA-6E, EF111A, E-3, E-2C, F-4G, F-16C, F-18.

Tabloda Birinci Körfez Savaşı’ndaki Koalisyon Hava Gücü uçak kayıpları ve müsebbipleri gösterilmektedir.(4) İlk kayıt için “Unknown” demiş ama o Mig-25’in düşürdüğü USNAVY F-/A-18C uçağı. Ayrıca ortalarda RAF (Kraliyet Hava Kuvvetleri-İngiliz) Tornado IDS için “AAA” yazmakta fakat bu konu da tartışmalı. İngilizler hava-hava füzesi değil SAM ile vuruldu derken Irak kaynakları hava-hava iddiasında.

Yine Kokpitaero’da yıllar önce yayınladığım havadan-havaya füzeler araştırma yazısı kapsamında o zaman itibari ile havadan-havaya füze ile düşürülen ve muteber kaynaklarda kaydına rastladığım hava zaferlerini 8 tablo olarak yayınlamıştım. Bugün hava-hava füzesi ile vurulan uçak sayısı benim araştırma ve kayıtlarıma göre dünya üzerinde 745 sayısına ulaştı. Dünyada yeni hadiseler oldukça şahsi twitter hesabımda tabloları güncelliyorum zaten takip ediyorsunuzdur. İşte Birinci Körfez Savaşı’na ait olan sadece hava-hava füzelerine ait zaferleri de geçen bölümde (en yukarıda linki var) yayınlamıştım. Bir tanesi Irak’a diğer hava zaferleri koalisyona ait.(5)

SAVAŞA FİİLEN KATILAN KOALİSYON UÇAK TİPLERİNDEN BAZILARININ SAYILARI

-A-10 Thunderbolt, CAS-Hava-Yer 144 Adet.

-F-15 Eagle,  48 Adet ‘E’ Modeli Hava-Yer-Çok Rollü, 96 Adet ‘C’ Modeli Hava Üstünlüğü, Hava-Hava görevli.

-F-16C Fighting Falcon, 210 Adet Çok Rollü Hava-Yer, Hava-Hava, SEAD, DEAD görevlerinde.

-F-4G Wild Weasel, 49 adet SEAD.

-F-117 Nighthawk, 42 adet, Hava-Yer.

-F-111F Aardvark, 64 Adet, Taktik Bombardıman Uçağı, Hava-Yer.

-B-52 Stratofortress, 36 Adet, Stratejik Ağır Bombardıman Uçağı.

-AC-130 (Hercules) Gunship, 2 Adet, CAS-Yakın Hava Desteği.

-F/A-18 Hornet, USNAVY 89 Adet, USMC 78 Adet, Hava-Hava, Hava-Yer/DEAD.

-F-14 Tomcat 10 Adet, Önleme uçağı /Hava Üstünlüğü. Hava-Hava.

-A-7E Corsair 24 Adet, Hava-Yer.

-A-6 Intruder 20 Adet USMC, ‘E’ USNAVY Modelinden 96 Adet. Hava-Yer.

-AV-8B Harrier 84 Adet, USMC CAS ve HAVA-YER

Ayrıca RC-135, E-3C ve KC-135 gibi tanker uçaklar, Mirage-2000 Fransız Hava Kuvvetleri, Sepecat Jaguar RAF, RSAF (Suudi Kraliyet Hv.Kuv.) ve RAF Tornado uçakları ADV ve IDS modelleri vb. katıldı.

SAVAŞIN SONUCU VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

Irak lideri Saddam Hüseyin Kuveyt’ten çıkması yönündeki BM kararlarını defalarca dinlemediği için koalisyonun savaşı meşrulaştırmasına zemin hazırlamıştır.

Zaten Birinci Körfez Savaşı’nın en büyük sonucu sadece Irak’ın Kuveyt’ten çıkarılması değil, petrol bölgesi olan Arap Yarımadası’na yani Ortadoğu’ya ABD güçlerinin yerleşerek petrol sahalarının emniyetini daimî olarak sağlaması ve 36.Parelelin Kuzey’inin uçuşa yasak bölge ilan edilmesi ile Kuzey Irak’ın Saddam yönetiminden koparılması ve Kuveyt’in kurtulmasını müteakip Saddam’ın otoritesinin Kuzey ve Güney Irak’ta sarsılmasından sonra ABD güçlerinin Ortadoğu’ya ve Körfez Ülkeleri’nin çoğunluğuna kalıcı olarak yerleşmesidir. (Bkz; BİR F-4 PHANTOM HİKAYESİ)

Ayrıca Birinci Körfez Savaşı’nda Kuveyt’ten sonra Bağdat’a doğru ilerleyerek Saddam’ın ele geçirilmesi koalisyona binlerce asker kaybına mal olacağı için bu beklenenin aksine yapılmamıştır. (Stratejistlerin değil, bizim gibi TV karşısında savaşı seyredenlerin beklediği/tahmin ettiği veya bize bu yönde en başından propaganda yapıldığı için) Irak’ın kuzeyi ve güneyinde Irak hava güçlerine uçuşa yasak bölge ilan etmekle 2003 yılındaki İkinci Körfez Savaşı’na kadar güneyde Şii Iraklıları kuzeyde de Kürt kökenli Iraklıları merkezi otoriteden iyice uzaklaştırmış, Irak’ın uzun yıllar süren ambargodan dolayı zayıf düşmesini ve moral motivasyon olarak yıkılarak 2003’deki işgale hazır olmasını sağlamıştır.

(Körfez Savaşı’nda ABD kuvvetlerine ait hava zaferleri ve kullanılan hava-hava füzeleri) (6)

Taktik savaş uçaklarının görülmemiş şekilde stratejik hava harekâtı icra ettiği Çöl Fırtınası Harekâtı aynı zamanda bu kadar çok ayrı ulustan oluşan bir koalisyonun veya ordunun bu kadar ayrı tipteki uçak ve mühimmatı kullanan personelin sevk ve idaresi açısından büyük bir başarıdır. Bu yönü ile F-117’nin denendiği ve Stealth uçakların savaşta ne kadar başarılı olacağının göstergesi iken diğer yandan müşterek harekatın daha ötesi olarak çok uluslu gücün ve bu gücün ortak hareket etmesinin ve koordinasyonunun zorluğu anlaşılmıştır.

Bu tecrübe ve birikim veya ihtiyaç şüphesiz F-35’i yani bu eksikliklerin gidericisi ve anlattığım hususun nirvanasının doğumuna sebep olmuştur. Gerek ağ merkezli harp kabiliyeti ile çok uluslu ve karma filolarda ve İHA/SİHA ile desteklenen görev gücünü sevk ve idare de yeni bir neslin çığır açıcısı olan F-35 gerekse F-22 hatta bu özellikleri kısmi olarak barındıran J-20, SU-57 Körfez Savaşı’nda alınan dersler ve nasıl yapmalıyız ki buradaki gibi olsun/olmasın sonucudur. 

Nasıl ki Irak’ta Rus/Fransız hava savunma sistemlerinin çuvalladığımı gören Ruslar paniğe kapılıp önce S-300’ün yeni modeli S-300PMU2 ve ondan S-400’ü üretti, aynı şekilde sadece 2 bomba taşıyan ve Rus radarlarının bir süre sonra bunu aşacağından şüphelenen Amerikalılar da F-117’leri daha faydalı kullanım ömürleri dolmadan (Bosna’nın da etkisi var) servisten kaldırmış ve çok çok daha ileri hatta devamı demek bile doğru olmayacak F-22 ve F-35’e geçmiştir.

Her ne kadar Irak hava ve hava savunma kuvvetlerinin gücü koalisyon karşısında zayıf ve her iki kuvvet de (Irak Hava Kuvvetleri ve Irak hava savunma birlikleri) modern sofistike sistem ve platformlardan yoksun olsa da savaşın ilk 6 gününde ŞAH-MAT ekibinin Vietnam’da alınan dersler ve kökü ta Clausewitz’in öğretilerine dayanan savaş felsefesi ile planlanan ağırlık merkezine ani, yoğun, aralıksız ve stratejik hedeflere karşı stratejik taarruz ile hem savaşın süresini bir hayli kısaltmış ve sonuca çabuk ulaşmış hem de koalisyon kayıplarını minimum düzeyde tutmuştur. 

(Irak kuvvetleri bir kısım Mig-25 uçaklarını düşman eline geçmesin diye acele ile çöle gömmüştü. Bunlar bulunup çıkarıldı. Bir kısmı aşağıdaki ileri görüşlü (!) tank komutanın insiyatifi ile ezildi)

Bu planlama ile öncelikle komuta-kontrol-haberleşme ve radar/hava savuma ağının çökertilmesi, koalisyon uçak kayıplarını çok düşürdüğü gibi, Irak savaş makinasının çok çabuk çökmesine, özellikler ordunun moral ve motivasyonunu çökerttiği için toplu silah bırakmalar ve teslim olmalara ve dahi kara harekâtı başlayana kadar Irak kara birliklerini ve stratejik hedeflerini yok eden diğer koalisyon hava gücü uçaklarının güvenle görev yapmasını sağlamıştır. (Bkz; YERLİ UÇAK GEMİSİ NASIL OLACAK? | MİLLİ UÇAK GEMİSİ)

Kısaca Irak hava sahasından kısa sürede temin edilen hava hakimiyeti sonrasında yapılan hava-yer görevleri ile kara harekâtı başlayana kadar Irak kara kuvvetlerinin de beli kırılmış, koalisyon kara gücüne mukavemet edecek kara birlikleri başlarında cellat gibi dolaşan A-10 ve benzeri yakın hava desteği uçaklarından ve savaş helikopterlerinden mustarip olarak bir taraftan karadan savunma yaparken bir taraftan da düşman hava saldırılarından kendilerini korumaya çalıştıklarından asla konsantre olmuş bir saldırı ve savunma geçekleştirememişlerdir.

Bunlara ilave olarak Birinci Körfez Savaşı ağ merkezli harbin ilkel örneklerini barındırması, akıllı mühimmatların (lazer, elektro-optik, kızılötesi, GPS güdüm vb.), müşterek ve çok uluslu güçlerin karşı konulamaz gücünün test edilmesi açısında çok önemli örneklerle doludur.

Ayrıca düşük radar görünürlüğüne sahip uçakların, elektronik karıştırma ve SEAD görevli uçak kombinasyonu veya üçlüsü ile (anti-radyasyon füzeleri eşliğinde) ne derece stratejik bir güç çarpanı haline geldiğinin ve son olarak güçlü ülkelerdeki muadillerine göre çok daha düşük teknoloji içeren balistik füzelerin ne derece önemli bir tehdit ve önlenmesi güç bir silah platformu ve stratejik bir psikolojik harp unsuru olduğunu gözler önüne sermiştir.

Ayrıca Birinci Körfez Savaşı göstermiştir ki savaşlarda artık kamuoyu desteğini kazanmak için medya da bir silah olarak kullanılacaktır ve iyi yönetilmesi gereken bir unsur olarak yerini almıştır. Çünkü artık savaşlar canlı yayınlanır olmuştur. Bu noktalar ve ayrıntıları araştırılıp başlıklar halinde konsolide edildiğinde Birinci Körfez Savaşı’nın teknolojinin de etkisi ile çok çeşitli ve daha önceki savaşlarda görülmemiş dersler içerdiği anlaşılacaktır.

Dolayısı ile Körfez Savaşı’ndan geleceğe yani günümüzde yaşanacak savaşlarda hava savunmanın SEAD karşısında çaresizliği ve barış zamanı değil ama savaş zamanı hava savunma sistemlerinin eğer güçlü bir hava kuvveti yok ise yani kabaca uçak yok ise hava savunma füzesini çok marjinal faydasından daha ötesini beklememek gerektiği belirtmek lazım. Ne kadar aksine spekülasyon yapılsa da 2500 adet sipariş veren ülkelerin ve havacı subaylarının “Ahmak” olduğunu düşünmek aslında iddia sahiplerinin ne kadar bilgisiz olduğunun göstergesidir diyerek şuraya bağlamak istiyorum.

Körfez Savaşı göstermiştir ki gelecek:

Stealth, Ağ merkezli harp, tek uçak için durumsal farkındalık, savaş alanı için ise birlik seviyesinin çok ötesinden global farkındalığı ileri düzeyde olması, elektronik harp ve artık nerede ise herkesin sahip olduğu İHA/SİHA teknolojisinin fark atıcı mesela insanlı uçaklarla insansız uçakların koordineli yapay zekalı veya onların komutasında harekat yaptığı bir ortam.

Yapay zekanın geleceğin savaşlarında çok farklı uygulamalarını göreceğimiz/gördüğümüz (XQ-58A Valkyrie) dünyada (Türkiye’de de uçak bazında olmasa da yapay zekâ savunma sanayi bazında yanılmıyorsam ASELSAN’da çalışmalar başladı.) askeri havacılık çok şaşırtıcı gelişmeler oluyor. Bunların bir kısmını geçmişteki Kokpitaero makalelerimde en az 6-7 yazıda yazmıştım.

Ayrıca sık sık sitemizde değişik haberler yer almakta. Bu sebeple fazla uzatmak konuyu saptırmak istemiyorum. Umarım ders alması gerekenler, planlamacılar, üreticiler, karar vericiler veya savaşanları eğitenler bu savaşın taktik, stratejik veya doktrin yönünü “Hangi silah sistemi nerede, ne amaçla, hangi taktiğe hizmet etti?” bazında (yoksa askeri tarih incelemesinden bahsetmiyorum) akademik ve askeri perspektiflerle inceler, araştırır ve hatta yayınlar, biz de okuruz. (Bkz; U-2 UÇAK KRİZİ)

Kaynakça:

1- Avusturalya merkezli think-tank (düşünce) kuruluşu web sitesi “AIR POWER AUSTRALIA”, “Operation Desert Storm The Electronic Battle Parts 1-3”, https://www.ausairpower.net/Analysis-ODS-EW.html,  (Erişim Tarihi: 19.05.2019) F-4G.

2- F-4G Brian D. Laslie, The Air Force Way Of War U.S. Tactics And Training After Vietnam, The University Press of Kentucky, Lexington, Kentucky, 2015, s.143.

3- Pery D.Jamieson, Lucrative Targets The U.S. Air Force in the Kuwaiti Theater of Operations, Air Force History and Museums Program,Washington D.C., 2001, s.81.

4- Avusturalya merkezli think-tank (düşünce) kuruluşu web sitesi, agy, F-4G (Erişim Tarihi: 27.05.2019)

5- Sadece bir kısmı veya en çok yararlanılan kaynak olarak: Thomas Newdick, Postwar Air Weapons 1945-Present, Amber Books, London, 2011, s.64 F-4G.

6- https://pdfs.semanticscholar.org/0089/002fbd28b87330260440e81a7218c7b7afc2.pdf  F-4G.

Kaynak: www.kokpit.aero / Hakan Kılıç