S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sisteminin özellikleri internette merak edilen konular arasında yer alırken, S-400 sisteminin Patriot sistemi ile arasındaki farklar gene konuyu araştıranların merak ettiği bir diğer konu olarak dikkat çekiyor. İşte, S-400 hava savunma sistemi hakkında tüm merak edilenler…
Türkiye’nin Patriot füze savunma sistemi talebine olumlu yanıt verilmemesi üzerine Ankara, farklı alternatiflere yönelerek, Rusya’nın uygun teklifini değerlendirdi ve S-400 hava savunma sistemini satın alma kararı verdi. İşte, S-400 hava savunma sistemi hakkında bilinmesi gerekenler…
S-400 SİSTEMİNİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Dünyadaki en iyi hava savunma sistemlerinden biri olarak nitelendirilen S-400, savaş uçakları, radar tespit ve kontrol uçakları, keşif uçakları, stratejik ve taktik uçaklar, taktik, operasyonel-taktik balistik füzeler, orta menzilli balistik füzeler, hipersonik hedefler ve diğer gelişmiş hava saldırısı araçlarını imha etmek üzere tasarlandı.
S-400, çok uzun menzilli 40N6 model füzeyle 400 kilometre, uzun menzilli 48N6 model füzeyle 250 kilometre, orta menzilli 9M96E2 model füzeyle 120 kilometre ve kısa menzilli 9M96E model füzeyle de 40 kilometredeki hedefleri vurabiliyor.
Kısa, orta ve uzun menzillerde füzeleri aynı anda kullanabilen S-400, 580 kilometre uzaklıktaki hedefi algılama özelliğine sahip (Bunun tespit menzili değil, teşhis menzili olduğunu unutmayalım) ve saniyede 4,8 kilometre hızla füze gönderilebiliyor. Sistem, hedefe 10 saniyeden daha az sürede tepki veriyor.
TÜRKİYE NEDEN S-400 ALMAK İSTİYOR?
Hava sahası güvenliğini önceleyen Türkiye, ilk olarak acil ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla Rusya’nın cazip teklifine olumlu yanıt vererek, Rus üretimi ileri teknoloji S-400 hava savunma sistemlerinin tedarikini gündemine aldı.
Türkiye, günümüzde en önemli askeri teknolojilerin başında gelen S-400 sistemlerini satın alarak, hava sahasını muhtemel tehditlerden korumayı ve modern savunma sistemlerini güçlendirerek güvenliğini sağlamayı hedefliyor.
Türkiye bunun sonucunda ABD’den gelme olasılığı olan CAATSA yaptırımlarını dahi göze almış durumda. Ayrıca S-400 alımı dolayısı ile Türkiye’yi CAATSA ile tehdit eden ABD, F-35 konusunda da sıkıntı çıkarıyor. Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın 2020’li yıllar için planladığı F-35’lerin (Bkz; ARTILARIYLA VE EKSİLERİYLE F-35) envantere girmiyor oluşu ise Türkiye’yi önümüzdeki dönemde envantere girmeye başlayacak olan İHA’lara (Bkz; BAYRAKTAR AKINCI TİHA, BAYKAR’IN İNSANSIZ SAVAŞ UÇAĞI PROJESİ MİUS ), HÜRJET‘e ve özellikle de F-16‘lara yönlendirmiş durumda.
Contents
S-400’Genel Bir Bakış
S-400 Triumph (SA-21 Growler), orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300’den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir. S-400, 1979’da S-300’ün ortaya çıkmasından hemen sonra 1980’lerin başında, o zamanki adıyla Almaz Merkezi Tasarım Bürosu tarafından (günümüzde Almaz Bilimsel Endüstriyel Şirketi) Sovyetler Birliği’nde geliştirilmeye başlanmış ve gelişim süreci SSCB’nin dağılması nedeniyle uzun bir döneme yayılmıştır. S-400’ün S-300 sistemlerinden en önemli farkı, daha fazla hedefi aynı anda takip edebilmesi ve gelişmiş elektronik karşı tedbirlere sahip olmasıdır.
S-400’de kullanılan radarlar hafif radar izine sahip olan ve hayalet uçak tabir edilen hedefleri takip edebilme yeteneğine sahiptir. S-400 sistemine şu ana kadar pek çok devlet ilgi göstermiş olmasına rağmen Çin ve Türkiye haricinde yabancı bir ülkeye satış gerçekleşmemiştir. 2017’de S-400, İngiliz The Economist gazetesi tarafından bir yazısında, “şu anda yapılan en iyi hava savunma sistemlerinden biri” olarak tanımlandı. SIPRI Kıdemli Araştırmacısı Siemon Wezeman’a göre S-400, “mevcut en gelişmiş hava savunma sistemleri arasında yer almaktadır” demiştir. 2007’den beri Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.
S-400 ‘ün Geliştirilme Süreci
S-400 sisteminin geliştirilmesi Sovyetler Birliği döneminde 1980’lerin sonunda başladı ve sistem 1993 Ocak ayında Rusya Hava Kuvvetleri tarafından duyuruldu. 12 Şubat 1999’da Astrakhan’daki Kapustin Yar’da bildirildiğine göre, ilk başarılı testler yapıldı ve S400, 2001 yılında Rusya Silahlı Kuvvetleri tarafından ilgili savunma birimlerine konuşlandırılmak üzere takvime alındı.
2003 yılında, sistemin dağıtım için hazır olmadığı ortaya çıktı. Ağustos ayında, iki üst düzey askeri yetkili, “S-400’ün, S-300P sisteminden kalan “eskimiş” önleyicilerle test edildiğinden endişe duyduğunu” ve “dağıtım için hazır olmadığı sonucuna vardıklarını” belirtmiştir. Projenin tamamlanmasının ardından Şubat 2004’te yapılan bir açıklamada ve Nisan ayında yükseltilen 48N6DM füzesinin testinde balistik bir füzenin başarıyla vurulduğu onaylanmıştır. 2007 yılında sistem, hizmete giriş için onaylandı. İç savunma sektöründeki bir kaynağın TASS haber ajansına Ekim 2018’de verdiği bir habere göre, S-400 Hava Savunma Sistemi için 40N6 adlı uzun menzilli füzeyi Rusya hizmete kabul etti. Buna göre S-400 Triumf ve Pantsir füze sistemi iki katmanlı bir savunma sistemine entegre edileceği ifade edilmektedir.
S-400 ‘ün Yapısı
30K6E, sekiz ayrı birimi (tabur) yöneten bir yönetim sistemidir. 55K6E, Ural-532301 aracını temel alan bir kumanda ve kontrol merkezidir. 91N6E, bir MZKT-7930 (Belarus kuruluşu MZKT üretimi 8×8 çekici) taşıyıcısı üzerine eklenmiş, parazite karşı korumalı, geniş bakış açılı bir radar algılama sistemidir (menzili 600 km).
S bantta sistem 300 hedefi birden izleyebilir. 98ZH6E (bağımsız bir savaş yönetim sistemli füze) yüzeyden havaya füze sistemlerinin altı taburu, 40 kilometrelik (25 mi) bir menzil içindeyse, ek bir iki tabur ile kendi başlarına en fazla altı hedefi takip edebilir. 92N6E (veya 92N2E; sayısal sinyal yönlendirme özellikli çok işlevli faz dizili çekici üzerine eklenmiş füze atış ve yöngüdüm radarı), 100 hedefi izleyebilen 400 kilometrelik (250 mi) bir menzile sahip çok işlevli bir radardır. 5P85TE2 fırlatıcısı ve bir çekili dorsedeki 5P85SE2 (12 fırlatıcıya kadar), fırlatma için kullanılır. 48N6E, 48N6E2, 48N6E3, 48N6DM, 9M96E, 9M96E2 ve ultra uzun menzilli 40N6E füzeleri, bir Rusya başkanlık kararnamesi ile yetkilendirilmiştir. Rusya hükümetine göre, S-400, AESA radarı kullanmaktadır.S-400 92N2 radarı ve 5P85T2
S-400’ün (98ZH6E) isteğe bağlı elemanları, 30K6E füzelerinin kapsamasının ötesinde, 30, 60 ve 90 km’lik koruma alanı olan 15I6ME–98ZH6E’yi de içerir. 96L6E, 300 kilometrelik (190 mi) bir algılama aralığına sahiptir. 40B6M, 92N6E veya 96L6E radarı için bir muhafazadır. Protivnik-GE, 400 kilometre (250 mi) menzilli gizli bir UHF radarıdır. Moskova-1 pasif sensörü, Protivnik’ten 2 ila 250 kat daha etkilidir; 400 kilometrelik (250 mi) menzilli bir hedef hava savunma sistemi için Orion ile Avtobaza-M (yer tabanlı ESM/ELINT sistemi, pasif sensör (konumlandırıcı)) ve Orion+ Avtobaza yüksek hassasiyetli algılama sağlar (girişim/parazit önleme için kullanılır). 1RL220BE sürümlerinin parazit yayını (jamming) için kullanıldığı bildirilmiştir. 400 kilometrelik (250 mi) menzilli S-200D Dubna (SA-5c) füzeleri ve S-300 P-ailesi radar sistemleri, ek komuta ve kontrol merkezleri olmadan kullanılabilir. S-300 (SA-20A, SA-20B) füzeleri de yönlendirilebilir. A-50 ve A-50U uçakları erken uyarı ve komuta ve kontrolle hedef belirlemesi sağlar.
30К6Е kontrol sistemi S-400 Triumph 98ZH6E sistemi ile bütünleştirilebilir; S-300PMU2 (83М6Е2 kontrol sistemi aracılığıyla); S-300PMU1 (83М6Е kontrol sistemi aracılığıyla); Tor-M1, Ranzhir-M batarya komuta merkezi; Pantsir-S1 ana batarya aracı sayesinde eklemlenir. 92H6E radar sistemi ile bütünleşen Protivnik-GE ve Gamma-DE radarları, Baykal-E üst komuta direkleri ve benzeri tiplerle her batarya arasında iletişim sağlar; yakındaki 30К6Е, 83М6Е ve 83М6Е2 yönetim sistemleri; Polyana-D4М1 komuta merkezi; avcı uçağı komuta merkezi ve seyyar uzun menzilli radarlar ile bütünleşik olabilir.
Sistemin VHF bileşeni, hassas izleme yeteneği sağlayan X ve L bandı bileşenleriyle alan odaklı arama ve izleme yapar. Radarların tehdit eksenine göre iyi yerleştirilmesi, L ve X bandı bileşenlerinin gelen hedefi, hedef RCS değerinin uygun olan düşük açılardan belirginleştirilmesini sağlar. RLM-S ve RLM-D, RLM-M’den daha iyi bir yükseklik izleme doğruluğuna sahiptir ve Nebo M radar kompleksi, modern yüzeyden havaya füzelerin orta alan rehberliği ve eski yüzeyden havaya füzelerin yörünge kılavuzları için uygun yüksek kaliteli iz üretme yeteneğine sahip olmaktadır.
Gamma-C1E SHF seyyar radar istasyonu, 300 kilometrelik (190 mi) bir algılama aralığına sahiptir. Nebo VHF seyyar radar istasyonu ve Resonance-NE radar istasyonu, 500 metre (1,600 ft) yüksekliğe kadar, 1,200 kilometre (750 mi) ve 65 kilometre (40 mi) arası bir algılama menziline sahiptir. Tüm Nebo ailesi yer belirleyicileri ordu hava savunması için iki katına çıkarılmıştır. 1970’lerde, uzun menzilli seyyar UHF 5H87 ve SHF 5H69 düşük irtifa konumlandırıcıları kullanılmıştı. 1980’lerde hedef, 40 km (25 mil) mesafede 10 metre (33 ft) yükseklikte tespit edildi. Elbrus-90 bilgisayarı sistemi kontrol etmek için kullanılır.
Yabancı müşterilere ihracata yönelik, mevcut müşteri hava savunma sistemlerini bütünleştirmek amacıyla, anti-kets ile bilgi teknolojisi eşleştirmesi için 30K6E komuta sisteminin geliştirilmesi üzerine ek çalışmalar devam etmektedir.
S-400 ‘ün Bileşenleri
- 91N6E
Görünmez hedef savar menzil 150 km
En yüksek hedefleme menzili (algılama yarıçapı daha geniştir)
- Balistik bir hedef için (4800 m/s hız ve 0.4 metrekarelik bir radar kesiti): 230 km
- 4 metrekare RCS ile bir hedef için: 390 km
- Stratejik bombardıman uçağı büyüklüğünde hedef türleri için: 570 km
- 96L6 yüksek irtifa radarı
Yüksek İrtifa Bulucusu (TSBS)
- 96L6E radar ve teçhizatları ayrı ayrı çalışır (100 metre), 96L6E2 ihracat sürümü en çok 100 hedefi takip etme yeteneğine sahiptir. Dağlık arazide sistem yanlış dalga dönüşlerine veya yığılmaya karşı dayanıklıdır. Sistem düşük seviyeli radar hedefleri belirleme ve radar sektör incelemesi yapmak üzere radar değiştirir. Düşük gözlemlenebilirler (balistik füzelere karşı değil) dahil olmak üzere tüm uçak türlerini tespit etmek için çok yönlüdür. S-300 (SA20/20A/20B) veya S-400 taburları için bir komuta bölümü işlevlerini yerine getirebilir. 96L6-1 radarı, S-400 ve S-500 içindir. Hedefin tespiti için en fazla yükseklik her yönden ve 100 km uzaklıkta olabilir. 966AA14 adlı özel bir anten kulesi kullanabilir. Seyir füzelerine ve gizli hedeflere karşı algılama yeteneği vardır. Taburlar için komuta merkezi olarak görev yapabilir. Faz dizi radarlı ve çok yolludur.
- PBU 55K6E Komuta Merkezi
S-400 için 92N6A radarı
Otomatik işleyişlidir, tüm sistem için komuta merkezi olarak görev yapar (tüm taburlar ve edilgenler dâhil tüm dış kaynaklar). Kumanda merkezi ile 98ZH6E’nin taburu arasında vericilerin yeniden kullanımıyla birlikte azami mesafe 100 km’ye kadardır.
5P85TE2 lançerleri ve/veya 5P85SE2 çekilileri (lançer)
BAZ-64022 veya MAZ-543M çekili dorsesi ile birlikte dorsedeki 5P85TE2 lançerleri ve/veya 5P85SE2 lançerleri. 2014 yılında, sistemin hareketliliğini artıran yeni bir taşıyıcı tipi üretildi. Yakıt tüketimi %35 oranında azaltıldı. Fırlatıcı toplam maliyeti aslında %25 düşmüştür (2014 yılında taşıyıcıların maliyeti 8,7 milyon ruble idi (yaklaşık 240 bin dolar).
S-400’ün Füzeleri
S-400’ün kullandığı füzeler Rusya Hava Kuvvetleri’nin mevcut hava savunma sistemlerini azaltma programına paralel olarak kısa, orta ve uzun menzillerde aynı anda kullanılabilecek değişik füzelerden seçilmiştir.
Orta menzilli 9M96 füzesi aktif radar güdümlü bir füze olup 120 km menzile sahiptir ve hedefi vurma kabiliyeti uçaklara karşı 1 üzerinden 0.9 ve insansız uçaklara karşı 0.8 olarak hesaplanmıştır. Bu füzenin bir üst türevi olan 48N6DM füzesi 30 Nisan 2004 tarihinde Kapustin Yar test merkezinde test edilmiştir.
Uzun menzilli yeni bir füze olan 40N6 füzesi 400 km menzile sahiptir (MIM-104 Patriot ve S-300’ün iki katı) ve yarı aktif – aktif güdümle hedefe yönlendirilebilir. Bu füzenin hedefleri AWACS erken uyarı uçakları, sinyal karıştırıcı uçaklar ve balistik füzelerdir. Füzenin hızı olan 4.8 km/saniye (17280 km/saat) aynı hızda hareket eden hedefleri vurmasını sağlar.
Sekiz bölümden (tabur) oluşan bir sistem, en çok 384 füze (250 km’den (160 mil) daha az menzilli füzeler dahil) ile 72 fırlatıcıyı kontrol edebilir. Füzeler, roket motoru ateşlenmeden önce fırlatma tüplerinden havaya 30 metreye kadar bir gaz sistemi ile ateşlenir, bu da en uzun seviyeyi arttırır ve en düşük mesafeleri azaltır. Nisan 2015’te, füzenin başarılı bir şekilde ateşlenmesi, 400 km (250 mil) menzilli bir mesafeden gerçekleştirilmiş; uzun menzilli 40N6 füzesini taşıyan DFT’ler (dikey fırlatıcılı taşıyıcı), büyüklüğü nedeniyle tipik dört yerine sadece iki füze barındırabilir.
Bir başka denemede, etkin bir radar güdümlü başlık kullanılarak 9M96 füzesi ile kaydedildi ve 56 km yüksekliğe ulaştı. Tüm füzeler, hedeflerin tam imha olasılığını artıran yönlendirilmiş patlayıcılı savaş başlığı ile donatılmıştır. 2016 yılında, Rusya uçaksavar füze birlikleri, S-300 ve S-400 savunma sistemleri için yeni güdümlü füzeler teslim aldı. Uçaklar, seyir füzesi ve balistik füzeleri yok etmek için tasarlanmış uçaksavar füze sistemi, yer hedeflerine karşı da kullanılabilir. S-400, düşük irtifa uçuş seyrinden dolayı, seyir füzelerini yaklaşık 40 km mesafeden durdurabilir.
Kaynaklar: Hürriyet, Vikipedi
Önerilen Yazılar:
DEMİR KUBBE HAVA SAVUNMA SİSTEMİ ( IRON DOME )
HAVA SAVUNMA VE ASELSAN / HİSAR-A, HİSAR-O, KORKUT …
GÖKTUĞ FÜZE AİLESİ | GÖKDOĞAN VE BOZDOĞAN HAVA-HAVA FÜZELERİ
