Su-35 Flanker-E | Rusların süper manevra uçağı

Hazırlayan: Hakan KILIÇ

Contents

1 Suhoy Su-35
- 1.1 19 Şubat 2008’de ilk uçuşunu yapan SU-35 sanılanın aksine sadece hava-hava savaşçısı değil, aynı zamanda çok rollüdür. İnfo-grafikte görüldüğü üzere havadan yere ve satha birçok güdümlü/güdümsüz mühimmatı da kullanabilir.
  - 1.1.1 Bu manevra arkadan gelen uçağı veya füzeyi (füze biraz zor) aldatmak, kandırmak veya uçağın önüne almak için çok ani olarak burunu çekerek aerodinamik yüzeyleri bir hava freni gibi kullanmaktan ibarettir ve bu hareketi F-22 gibi yeni ABD uçakları da yapsa dahi hiçbir uçak Su-27 ve türevleri gibi yapamaz.

Suhoy Su-35

SU-35, NATO kod adı ile Flanker-E veya Super Flanker, Rusların tanımlaması ile çok rollü süper manevra yetenekli savaş uçağıdır. Hizmete girmiş olan uçaklar içinde Rus hava sahasındaki en ölümcül hava savaşçısıdır. (Bkz; S-400 UZUN MENZİLLİ BÖLGE HAVA VE FÜZE SAVUNMA SİSTEMİ)

SU-35 dördüncü nesil savaş uçaklarının modasının geçtiği, beşinci nesil uçakların geliştirilmeye başladığı zamanlarda ara bir model yani 4++ nesil olarak yapıldı. Tanımdan da anlaşılacağı üzere dördüncü nesillerden üstün, beşinci nesillerden geride bir kabiliyeti vardır.

Ancak bu “geride” tanımlaması tüm görevleri ve beşinci nesillere ait stealth, pasif sensör, sensör füzyonu gibi ultra özellikleri göz önüne aldığımızda geçerli. Yoksa sırf hava-hava savaşı ve özellikle yakın hava muharebesi (dogfigt, görüş içi savaş) göz önüne alındığında SU-35, Amerikan F-22, F-35, F-15 veya Avrupa EF-2000 dahil dünyada manevra kabiliyetini en yüksek diğer bir deyişle adeta abartmış bir uçaktır ve bugün Amerikan F-22’leri karşısında Rus hava sahasını koruyan en üstün yetenekli hava-hava savaşçısıdır (Su-57’nin seri üretim kararı alındığı, ancak henüz üretilip, operasyonel olmadığı için).

19 Şubat 2008’de ilk uçuşunu yapan SU-35 sanılanın aksine sadece hava-hava savaşçısı değil, aynı zamanda çok rollüdür. İnfo-grafikte görüldüğü üzere havadan yere ve satha birçok güdümlü/güdümsüz mühimmatı da kullanabilir.

2010 yılında seri üretim kararı alınan SU-35’in F-35 kadar olmasa da diğer rakipleri F-22 (ABD), J-20’den (Çin) daha ileri bir ağ merkezli harp kabiliyeti olduğu söylenmektedir. Atası SU-27’ye çok benzemekle birlikte hatta onun bir türevi kabul edilmekle birlikte SU-27’den çok üstün ve çok farklı bir uçaktır. Farklı bir motora sahip olan SU-35’de AL-41F-1S turbofan motorundan iki adet bulunmakta ve tam afterburner (art yanıcı) çalıştırıldığında 14.500 kg itme sağlamaktadır.

ABD üretimi sofistike savaş uçakları gibi görüş açısı çok yüksek ve pilotun yüksekte olduğu kokpit-kanopi yapısı ile SU-35 tam bir dogfigth uçağıdır da. Hareketli yüzeylerin geniş olduğu aerodinamik kontrol yüzeyleri kanat, dikey ve yatay stabilizeler ve motor hava girişlerine müdahale imkânı olan uçakta ayrıca 3D yani 360 derece yönlendirilebilen motor gaz çıkış yüzeyleri (nozullar) uçağa gerçekten eşsiz bir manevra kabiliyeti sağlar ve böylece Su-27 serisinin meşhur Kobra manevrasını yapabilir.

Bu manevra arkadan gelen uçağı veya füzeyi (füze biraz zor) aldatmak, kandırmak veya uçağın önüne almak için çok ani olarak burunu çekerek aerodinamik yüzeyleri bir hava freni gibi kullanmaktan ibarettir ve bu hareketi F-22 gibi yeni ABD uçakları da yapsa dahi hiçbir uçak Su-27 ve türevleri gibi yapamaz.

Uçağın burnunu hızla havaya doğru yani dikey eksende 120 derece yukarı kaldırarak uçağın gövde altını komple uçuş istikametine doğru hava freni yapacak şekilde tutup birkaç saniye içinde uçağın havada asılı kalması ve sonra burnu indirince arkadan takip eden uçağın SU-35’in önüne geçmesi şeklinde bir harekettir ki dışarıdan seyreden uçağı havada asılı kaldı zanneder (Amerikan F-22 2D TVC, EF-2000 ve F-15 TVC bulundurmaz. F-35B modelinde de sadece uçak gemisine iniş-kalkışta kullanılır)

Tabi ki dönüş yarıçapı ve hücum açısı da çok yüksektir. (Hücum açısı F-35 hariç yukarıda saydığımız ve saymadığımız tüm uçaklardan fazla bir değerde). Tabi ki manevra kabiliyeti diğer değerleri ile birlikte F-35/22/18/15 vb. tüm batılı uçaklardan üstün olan uçağın tıpkı onlar gibi BVR yani görüş ötesi füzeleri de (BVRAAM) mevcuttur.

Kısa mesafe de IR (kızılötesi) güdümlü R-73E füzesi kullanır. Füze batılı tüm rakiplerinden yani AIM-9X B1/B2, Irıs-T, Pyton-5 vb. daha uzun menzillidir. Ancak bunun sebebi sanılanın aksine batılıların daha uzun menzilli yapamaması değil, onların IIR yani kızılötesi görüntüleme teknolojisi kullanmasından ötürü arayıcı başlığın yüksek hızda çabuk ısınmasından dolayı bir süre sonra görev yapamamasıdır. Bu durum tercih meselesidir. IIR daha üstün teknoloji ama menzili kısıtlar, Ruslar ise IR kullanım 50-60 km gibi IR füzeler için uzun menzilleri kullanır. (TUBİTAK-SAGE, Gökdoğan füzesi de IIR güdümlüdür).

Aktif veya yarı aktif radar güdümlü füzelerinde ise batılı rakipleri AIM-120 AMRAAM, Meteor, Derby vb. füzelere karşı mutlak menzil üstünlüğüne sahiptir. SU-35’in 12 hava-hava füzesi taşıması gibi astronomik bir taşıma kapasitesi bir yana R-27’nin IR ve yarı aktif radar güdümlü birçok versiyonunu kullanır. Bunlar: R-27ER1, R-27ET1, R-27EP1.

Ayrıca Rusların en iddialı aktif radar güdümlü ve batılı rakibi AMRAAM’dan daha uzun menzilli R-73E füzesi de SU-35’in ana hava-hava füzelerindendir. En yeni füzelerinden biri olan R-77 yeni versiyonu RVV-AE hava-hava füzeleri SU-35’in kullandığı diğer ölümcül silahtır.

30 mm’lik 150 mermi kapasiteli makinalı top kullanan uçak hava-yer görevleri için ise: Kh-31P (Anti-radar), Kh-31A (gemisavar), Kh-29TE (hava-yer/seyir), Kh-59MK (hava-yer/seyir) güdümlü füzelerini anti-radar ve seyir füzesi olarak kullanır. Ayrıca serbest düşme veya güdüm kiti uygulanmış bombalar ve roket podlarıda taşıyabilir. Ayrıca Brahmos seyir füzelerini de taşıyabilecektir.

“AWACS killer” olarak tanınan yeni çok uzun menzilli hava-hava füzesi (LRAAM) Navator KS-172 füzelerini de kullanabilecek. Bu füzelerin versiyonlarının (booster motor ilavesi ile) 200-400 km menzilleri olduğu söylenmekte. Ancak bunları avcı uçaklarına karşı kullanmak yani bu kadar uzun süre kilidi muhafaza etmek çok zor olduğu için daha çok büyük stratejik hedeflere bombardıman uçağı, kargo, tanker, AWACS vb. karşı kullanılacağı düşünülüyor.

S-35S supercruise yani afterburner (art yakıcı) kullanmadan süpersonik hıza çıkabilen ve bu hızı koruyan motora sahiptir. Bunu uzun süre koruyabilmesi açısından da Rus havacılığında ilktir. Tamamen dijital kokpit ve fotoğrafta da gördüğünüz üzere TV güdümlü füzeleri kumanda etmeye yarayan MFD ekranları vardır.

Yönlendirilebilir hibrit PESA radara sahiptir. IRBIS-E pasif elektronik olarak taranan dizi (PESA) radarının stealth uçaklara karşı daha iyi performans sağlaması umulmaktadır. 250 mil uzaklıktaki 3 m’ye kadar Radar kesiti olan en fazla otuz hava hedefini takip edebildiği ve 50 mil ötede 0.1 metre kadar küçük radar kesit alanı (RCS) olan hedefleri görebildiği iddia ediliyor. Ancak PESA radarı AESA radarların teknolojik olarak bazı avantajları olsa da gerisindedir.

PESA radarlarının fotonik teknolojisinden kaynaklanan üstün yönleri olsa da algılanması ve karıştırılması Batılı savaş uçaklarında kullanılan AESA (Aktif Elektronik Tarama Dizinli) radarlara göre daha kolaydır. SU-35 PESA radarı ayrıca hava-yer/satıh görevlerinde yer hedefi tespit edebilecek hava-yer moduna sahiptir. Tıpkı Amerikan F-22 veya Çin J-20 gibi yeni ve ülkesinin son teknoloji uçağı olduğu için SU-35 hakkında da açık kaynak bilgisi çok sınırlıdır. Bu yüzden radar ve diğer aviyonik sistemlerinin kabiliyetleri aslında tam olarak bilinmemektedir.

Radar dalgalarını bozmaya ve düşman füzelerini aldatmaya yönelik güçlü bir L175M Khibiny elektronik karşı önlem sistemi ile donatılmıştır. Bu, Flanker-E’yi hedef alma, kilit ve takibe başlayan füzeleri önemli ölçüde aldatabilir. Ayrıca yüksek güçlü KNIRTI SAP-14 Jammer ECM podu, EA-6B Prowler ve EA-18G Growler’da taşınan ABD ALQ-99E podunun analog bir Rus versiyonudur. Harici olarak göreve uygun şekilde isteğe bağlı taşınır.

Su-35’in tahmini maliyeti 40 milyon ile 65 milyon dolar arasında değişir. Bununla birlikte ihracat sözleşmelerinde birim fiyatı 80 milyon ABD dolarının üzerindedir. Çin, Su-27 Flanker’in yani elindeki J-11 ve diğer türevler J-15 ve J-16’nin yükseltilmiş bir versiyonu olan SU-35’den 2015 yılında 2,5 milyar dolara 24 adet satın almıştır.

Pasif sensör olarak çağın gereği elektro-optik sensörler kullanan SU-35 IRST sensörü kokpitin hemen önünde EF-2000 gibi uçaklara yapılan uygulamalar şeklindedir. Ayrıca Lantirn gibi seyrüsefer/ hedefleme podları taşıyabilir (UOMZ Sapsan E Electro-Optical Targeting System).

Taşıyabildiği çok rollü hava-kara-satıh ve radar hedeflerine karşı mühimmat çeşitleri, çok modlu radarı ve üstün manevra yeteneğine harekât yarıçapı da eklendiğinde Rus doktrini için ideal bir uçak olan SU-35 bugün Rus hava sahasını koruyan, savaşta ise Rus birliklerine destek olan ve daha da önemlisi onların üzerindeki hava üstünlüğünü sağlayan uçakların başında gelecektir.

Önerilen Yazılar:

S-400 UZUN MENZİLLİ BÖLGE HAVA VE FÜZE SAVUNMA SİSTEMİ

THE NATİONAL INTEREST: RUSYA VE TÜRKİYE SU-57 SAVAŞ UÇAKLARINI BİRLİKTE Mİ ÜRETECEK?

ALEKSANDR VATAGİN: MİG-35 MOTORLARI TÜRKİYE’NİN GELİŞTİRDİĞİ SAVAŞ UÇAĞI MMU’YA UYGUN

S-70 OKHOTNİK İÇİN TESLİMATLAR 2024’TE