Çekoslovak Eğitim Uçağı : Aero L-29 Delfín

AERO L-29 Delfín, AERO Vodochody Aerospace şirketi tarafından zamanının Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi (COMECON) üyesi Çekoslovakya, günümüzün Çekya topraklarında 1963–1974 yılları arasında Rusya’dan tamamen bağımsız olarak üretilmiş, ülkenin en büyük çaplı projesi olan ve ilk uçuşunu 5 Nisan 1959’da yapan jet eğitim uçağıdır.

Dönemin Çekoslovak Hava Kuvvetlerinin pervaneli eğitim uçağının halefi olarak projelendirilmiş, Rusya’nın da 1950’lerde kullandığı piston motorlu eğitim uçağı filosunun yerine daha güncel ve Doğu bloğunda standardize edilebilecek bir eğitim uçağı arayışına en uygun bulunan uçaktır. Uçağın geliştirilmesindeki temel amaç sadece eğitim değildi, Çekoslovakya uçağın hafif taarruzlarda da kullanılacak biçimde tasarlanmasını istiyordu.

Contents

1 Aero L-29 Delfín oRTAYA Çıkışı
2 Aero L-29 Delfín KULLANILAN SAVAŞLAR VE KULLANAN ÜLKELER

Aero L-29 Delfín oRTAYA Çıkışı

Doğu bloğunun doktrinlerine uygun olarak ucuz ve çok sayıda üretim mantığıyla, kolay üretim ve operasyonel kolaylık göz önünde bulundurularak üretildi. Doğu bloğunun coğrafi eksileri de düşünülerek üretilen uçak çim, kum ve hazırlıksız olan her türlü zorlu araziden kalkış yapabilecek bir uçak olma niteliğini barındırarak bizlere coğrafi olarak çetin şartlara sahip bir diğer ülke olan İsveç’in Saab 35 Draken uçağını anımsatıyor.

Prototif adı XL-29 olan uçak ilk üretimindeki uçağını İngiliz Bristol Siddeley ve Rolls-Royce Limited şirketleri ortak üretimi olan Armstrong Siddeley Viper motorundan güç almıştır. Kısa süre sonra uçan ikinci prototip, Çekoslovakya’nın kendi imkanları ile Motorlet tarafından üretilen M701 turbojet motorları L-29’un diğer bütün üretimlerinde kullanıldı. Nisan 1961’de üretime geçmeden önce, Varşova Paktı ülkelerinde kullanılması planlanan eğitim ve hafif taarruz uçağı ihalesini kazanan ülkeyi seçmek için uzmanlar tarafından incelenen Varşova Paktı ülkelerinden Polonya’nın, Sovyet Rusya’ya ekonomik ve siyasi bağımlılığını azaltma çabası sonucu üretilen PZL TS-11 Iskra uçağı ve Sovyet Rusya üretimi Yakovlev Yak-30 uçağı arasından seçilen Aero L-29 Delfín seri üretime girmiştir.

Polonya, bağımsızlığın istikrarlı biçimde sürdürülmesi amacıyla üretime devam etmiş ve 1963 – 1987 yıllarında toplam 434 adet üreterek kendi hava kuvvetlerinde kullanmış ve Hindistan Hava Kuvvetlerine ihraç etmiştir. Buna karşılık Rusya’nın Yak-30 uçağı üretilen 4 adet prototiple kalmıştır.

Üretim bandında olduğu süre boyunca L-29A (Akrobat) olan tek kişilik akrobasi versiyonu ve L-29R (Reconnaissance) olan birden fazla yer gözlemi yapan kamera ile donatılmış keşif modeli de planlanmıştır ancak L-29R keşif modeli 1965 yılında üretimi sona erdirilmiştir çünkü kullanıcı ülkeler daha geniş yelpazede imkanlar veren silah podları ve her kanadın altına 4 adede kadar yerleştirilebilen güdümsüz füzelerin olmasını istemişlerdir. Şimdiye kadar toplam

http://www.aero.cz/en/aircraft/programs/l-29-delfin/

**GENEL OLARAK KULLANILAN ARAZİ ŞARTLARI BÖYLE OLDUĞUNDAN KOŞULLARA DAYANIKLI ÜRETİLMİŞLERDİR**

Aero L-29 Delfín KULLANILAN SAVAŞLAR VE KULLANAN ÜLKELER

Sovyet ülkelerine hizmet eden Aero L-29 Delfín, ayrı olarak Bulgaristan ve Mısır Hava Kuvvetlerince de kullanılmıştır. Kanatlarının altındaki silah podlarına çeşitli bombalar, füzeler ve silahlar takılarak çok fonsiyonlu yer saldırı uçağı olabilen L-29 Delfín , özellikle Mısır Hava Kuvvetlerince 1973 yılında Arap – İsrail savaşında İsrail tanklarını bombalamış ve Nijerya iç savaşında Nijer hükumetine bu uçaklarla hava desteği sağlamıştır.

Toplam olarak 3,665 adet üretilen ve ana kullanıcı ülkeler olan Sovyet Rusya, Polonya, Bulgaristan ve Mısır’dan sonra düşük adetli numune olarak satın alımlarla kendi filolarına katan ülkeler şunlardır;