Iron Dome (Demir Kubbe), Rafael Advanced Defense Systems ve Israel Aerospace Industries tarafından geliştirilen ve İsrail’in çok katmanlı hava savunma şemsiyesinin bir parçası olarak kullanılan mobil bir hava savunma sistemidir.
İsrail, Hizbullah ve Hamas’ın saldırılarının yoğun olduğu dönemde nüfus bölgelerini ve stratejik mevkilerini korumak için projeyi başlatmış ve 2011 yılında hizmete sokmuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nin sistemin gelişiminde verdiği destek sistemin kolaylıkla hayata geçirilmesini sağlamıştır. İron Dome kısa menzilli roketleri ve topçu mermilerini kesmek ve yok etmek için tasarlanmıştır. Sistem; gündüz-gece, yağmurlu havada, yoğun siste olmak üzere tüm hava koşullarında etkilidir.
Contents
Gelişitirilme Süreci
2.Lübnan Savaşı sırasında, ülkenin önemli şehirleri arasında yer alan Hayfa da dahil olmak üzere yaklaşık 4000 roket Kuzey İsrail’i vurdu. Roket saldırısı kırk dört İsrailli sivilin ölümüne ve yüzlercesinin yaralanmasına sebep olmuştu.
Ayrıca güneyde, 2000 ile 2008 yılları arasında başta Hamas olmak üzere Gazze’den İsrail nüfus bölgelerine ayrım gözetmeksizin 8000 den fazla roket ve havan saldırısı gerçekleştirildi. Kullanılan roketlerin neredeyse tamamı basit yapıya sahip Kassam roketleriydi. Güneyde yaşayan yaklaşık bir milyon İsrailli roket menzilindeydi ve bu durum, ülke ve vatandaşları için ciddi bir güvenlik tehtidi oluşturuyordu. Bu ve benzeri sebepler İsrail’i bu tür saldırıları önleyecek bir alçak irtifa hava savunma sistemi geliştirmeye sevk etti.
Şubat 2007’de İsrail Savunma Bakanı Amir Peretz, kısa menzilli roket tehditine karşı Demir Kubbe hava savunma sistemini seçti. Proje esasen 2005 yılında başlatılmıştır. Temmuz 2008’de Demir Kubbe’de kullanılan Tamir füzesi ilk başarılı testini gerçekleştirdi ve bir yıl sonra savunma bakanlığı testlerinde Kassam ve Katyuşa roketlerini taklit eden bir dizi roketi başarıyla durdurdu.
Ayrıca testlerde kullanılan roketlerden korunması gereken alanları hedef almayan ve durdurulması gerekmeyenleri başarıyla ayırt etti. Mart 2011’de Demir Kubbe İsrail Ordusu tarafından faaliyete geçirildi.
İsrail Demir Kubbe projesinde kendi bütçesinden çok az para harcamıştır. Projenin büyük çoğunluğu Birleşik Devletler tarafından finanse edildi. 2014 yılında Amerikan Senatosunda yayınlanan raporda ABD’nin 2011 mali yılından bu yana İron Dome üretimine yaptığı yatırımın 1 milyar doları geçtiği belirtilmiştir.
SİSTEMİN ÖZELLİKLERİ
Sistem, kısa menzilli roketlere ve 155 mm topçu mühimmatına karşı koymak için tasarlanmıştır. Üreticisine göre, Demir Kubbe olumsuz hava koşullarında gece gündüz çalışabilir ve aynı anda birden fazla tehdide yanıt verebilir.
Demir Kubbe Hava Savunma Sisteminin üç merkezi bileşeni vardır:
1-) Algılama ve izleme radarı
2-) Savaş yönetmi ve silah kontrol sistemi
3-) Füze atış birirmi
Sistemin radarı EL / M-2084 olarak adlandırılır. Roketin fırlatılmasını algılar ve yörüngesini izler. Savaş yönetim ve silah kontrol sistemi, bildirilen verilere göre etki notasını hesaplar ve bu bilgiyi hedefin bir tehdit yaratıp yaratmadığını belirlemek için kullanır. Roket tehdit arz ediyorsa düşeceği alana ulaşmadan önce bir önleme füzesi ateşlenir.
Demir kubbe diğer hava savunma sistemlerin aksine dağınık bir düzende konuşlandırılmıştır. 20 tamir füzesi taşıyan her lançer bağımsız olarak konuşlandırılır ve güvenli bir kablosuz bağlantı aracılığıyla uzaktan çalıştırılır. Her demir kubbe bataryası yaklaşık 150 kilometrekarelik bir kentsel alanı koruma kapasitesine sahiptir.
Demir kubbe’de kullanılan tamir füzeleri maksimum 2,2 mach hıza sahiptir ve çift güdüm sistemi kullanmaktadır. Fırlatma ve ilerleme safhasında aktif radar güdümü kullanırken terminal safhada kızıl ötesi güdüm sistemi kullanmaktadırlar. Tamir füzeleri aynı zamanda proximity tapası denilen bir özelliğe sahiptir. Yani hedefi direkt olarak vuramazsa hedefe en yakın mesafede patlayarak şarapnel etkisiyle hedefi imha ediyor.
ELEŞTİRİLER
Füze Maliyeti
Demir Kubbe hava savunma sisteminin Kassam roketlerine kıyasla çok pahalı olduğu gerekçesiyle eleştirilmekte. Her Tamir füzesinin tahminen 20,000 ile 50,000 dolar arasında olduğu tahmin edilirken bir Kassam füzesi ortalama 800 dolara imal edilebiliyor. Bu sebeple İsrail, Demir Kubbe’yle beraber çalışabilecek lazer silah sistemlerine yönelmiş durumda. Maliyet sorununu halletmek ve yoğun bir saldırıda cephane sıkıntısı yaşamamak için bu sistemlere yatırım yapmaktadırlar.
Saldırıları Önlemedeki Başarısı
İsrail’deki siyasi muhalefet tarafından zaman zaman sistemin yeterince başarılı olmadığını dile getirilmektedir. Özelikle kasım 2018’de hamas tarafından yapılan saldırıda yaklaşık sekiz yüz roketten sadece iki yüzünün düşürülebilmesi sistemin ciddi şekilde eleştirilmesine sebep olmuştu.
Aslında yapılan eleştiriler çokta haklı sayılmaz. Çünkü iki yüz roketin vurulmasına rağmen İsrail tarafı ciddi bir kayıp vermedi. Atılan roketlerin birçoğu yerleşim yerlerinin dışına isabet etti. İmha edilenlerin çoğu ise yerleşim alanlarına düşme riski olan roketlerdir. Yinede bu ve daha önce yaşanan benzeri olaylar sistemin güvenilirliğinin sorgulanmasına sebep olmakta.
C-Dome
Rafael, ekim 2014’te C-Dome adlı İron Dom sisteminin deniz versiyonunu tanıtmıştır. Sistem insansız hava araçlarına, roketlere ve ayrıca seyir füzelerine karşı geliştirilmekte. Sistem açık deniz devriye gemileri, korvetler ve hatta petrol platforfmlarına kurulabilir. İsrail donanması C-Domu’u Sa’ar 6 sınıfı korvetlerde kullanmayı planlamakta.
Önerilen Analiz ve Haberler;
HAVA SAVUNMA VE ASELSAN / HİSAR-A, HİSAR-O, KORKUT
