San Francisco’da düşen Asiana Havayolları’nın Boeing 777-200ER uçağının ardından gözler uçağın kaptan pilotu 46 yaşındaki Lee Kang Kuk’a çevrildi. Bu olay neden Amsterdam kazasına benziyor? Pistteki hangi cihaz arızalı? (Bkz; BİRİNCİ KÖRFEZ SAVAŞI’NDA HAVA HAREKATI)
Düşen uçağın kumandası, Kore Havacılık Üniversitesi mezunu olan 46 yaşındaki Lee Kang Kuk’taydı. Asiana Havayolları’nda uçmaya 1996’da başlayan Kang, toplam 9 bin 793 saat uçuşa sahip. Daha önceden Boeing 737 ve 747-400 tipi uçaklarda görev yapan Kang, ilk olarak kaptanlığını 737’lerde almıştı. Üç yılın ardından Asiana Havayolları onu 777 filosuna geçirdi.
Yer dersleri ve simülatör uçuşlarının ardından kontrolü de geçen Kang, uçakta kaptan olarak eğitimini tamamladı. San Francisco’dan önce Londra Heathrow ve Los Angeles’a uçtu. Bu sefer, onun San Francisco’ya ilk uçuşu olacaktı.
Contents
TECRÜBELİ İKİNCİ PİLOT
Uçaktaki ikinci pilot ise toplam 12 bin 387 saat uçuş tecrübesine sahip Lee Jung Ming’di. O da Kang Kuk gibi sivil kökenli. 1996’da Kore Havacılık Üniversitesi’ni bitirdikten sonra Asiana’ya girdi. 777 uçaklarında ise toplam 3 bin 220 saatlik tecrübeye sahipti.
HIZI 40 KNOT DAHA DÜŞÜKTÜ
Normalde Boeing 777’nin piste yaklaşma sürati 137 knot (254 km/saat) olarak planlanmıştı. Ancak Boeing 777’nın hızı yaklaşık 40 knot daha düşük yani 97 knot civarlarındaydı.
İKİNCİ PİLOT NEDEN DAHA ÇABUK UYARMADI?
Videoda, uçağın burnunun çok yukarıda ve yavaş yaklaştığı açıkça belli oluyor. Boeing 777’lerde pilot önce ışıklı, ardından sesli ikazla uyarıyor. Stall olarak adlandırılan süratsiz kalış öncesinde de lövyeyi sallayan ve ‘shaker’ olarak adlandırılan sistem devreye giriyor.
Çarpmadan 7 saniye önce ikinci pilotun sürat ikazı yaptığı, 4 saniye kala shaker sisteminin devreye girdiği ve çarpmadan da 1,5 saniye önce pilotların pas geçmeye karar verdiği ilk incelemeyi yapan NTSB’nin (Ulusal Ulaştırma Emniyet Dairesi) paylaştığı bilgiler arasında.
BURAYA KADAR PİLOTAJ AMA…
Tüm bu bilgiler kaptan pilotun yaptığı hatalar zincirinin ikinci pilot tarafından geç fark edilmesini ortaya koyuyor. Ayrıca kokpitte bu uçuş 10 saatin üzerinde olduğu için 2 pilot daha var. Yani kokpitte toplam 4 pilot bulunuyor.
GLIDE SLOPE ARIZASI GÜNDEMDE DEĞİL
Uçağın indiği 28 sol pisti, San Francisco’ya inen 777, Airbus A380, 747 gibi büyük uçaklar tarafından tercih edilen bir pist. Ancak yaklaşık bir haftadır pistteki Aletli İniş Sistemi (ILS) içinde yer alan Glide Slope arızalı…
ILS iki önemli bilgiyi pilota vererek emniyetli ve çok hassas bir yaklaşma sağlıyor. Birincisi Localiser. Yani uçak pistin sağında veya solunda kaldığı bilgisini pilota veren sistem. İkincisi de Glide Slope. Kısaca G/S olarak adlandırılan sistem, adından da anlaşılacağı gibi süzülüş açısını pilota bildiriyor. Yüksek mi kaldığı, yoksa alçak mı olduğu bilgisi hassas olarak veriliyor. Pistte bu sistem arızalı.
Ancak PAPI olarak adlandırılan, pist başındaki ışıklar ise faal. Bu sistem dört farklı ışıktan oluşuyor. Doğru açı ile yaklaşıldığında iki beyaz-iki kırmızı ışık görülüyor. Eğer uçak alçaksa kırmızı ışık sayısı 3 veya 4’e kadar çıkabiliyor. Aynı şekilde yüksekse beyaz ışık sayısı artıyor.
AMSTERDAM KAZASINA BENZİYOR
Yabancı havacılık uzmanları olayı, THY’nin Amsterdam’da düşen 737-800 kazasıyla bağdaştırıyor. Olayda, kokpitte üç pilot olmasına rağmen düşen sürat geç fark edilmiş ve stall olan 737-800 piste çok yakın bir noktaya vurmuştu.
KORELİ PİLOTLARIN KOKPİT KÜLTÜRÜ
1990’lı yıllar Koreli havayolu şirketleri için uçuş emniyeti açısından hiç de iyi geçmemişti. Hatta ülkenin milli havayolu şirketi Korean Airlines bir yıl içinde 3 ölümlü uçak kazası yaşamış, olayların ardından da ortak uçuş anlaşması olan Amerikan Delta Havayolları uçuş emniyet standartları yükselene kadar yolcu vermeyeceğini açıklamıştı.
Güney Kore havacılık otoritesi, kokpit kültürünün gelişmesi, sektörde sivil pilot sayısının artması için ciddi çaba sarf etti. Ancak itiraz kültürünün olmadığı Uzakdoğu’da kaptan-ikinci pilot arasında bu konseptin ne kadar oturtulduğu bu kaza sonrasında tekrar tartışılmaya başlandı.
Star Alliance üyesi olan Asiana ise ülkenin en önemli özel havayolu. Ancak bu şirketin de son kaza öncesinde iki ölümlü uçak kazası var.
NTSB RAPORU BEKLENİYOR
Düşen süratin geç fark edilmesi konusunda hem havacılık otoritelerinin hem de uçak imalatçılarının ortak çalışmalar yapılması bekleniyor. Ancak öncelikle NTSB tarafından hazırlanacak rapor bu konuda gerçekleştirilecek yeni tasarımların yol haritasını çıkartacak.
Kaynak: www.kokpit.aero / Tolga Özbek
