Yurt İçinde Tasarlanan ve Üretilen İnsansız Hava Aracı Sistemleri

1990’lı yılların hemen başında başlayan yerli İnsansız Hava Aracı üretim çalışmaları, son dönemde daha da yoğunlaşmıştır. Özellikle 2004 yılı sonrasında Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) liderliğinde gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde, Türkiye’de İHA sistemleri konusunda faaliyet gösteren geniş bir sanayi altyapısı oluşmaya başlamıştır.

TUSAŞ İnsansız Hava Aracı Projeleri

1990 yılında TUSAŞ tarafından çalışması başlanılan İHA-X1 Şahit sistemi, ilk üretilen yerli İHA’dır. 1992 yılında iki adet üretilmiş, ancak seri üretimi gerçekleşmemiştir.

2001 yılında TSK envanterine giren TUSAŞ firması üretimi Turna sistemi, ilk yerli üretim hedef uçaktır.

Türkiye’nin MALE sınıfı İHA’sı olan ANKA için ise 2004 yılında SSM ile sözleşme imzalanmıştır. TUSAŞ’ın özgün tasarımı olan ANKA’nın montajı ve üretimi tamamlanarak, 16 Temmuz 2010 tarihinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayii  tesislerinde düzenlenen törenle hangardan çıkmıştır. 30 Aralık 2010 ise ilk uçuş tarihidir.

ANKA-S, uydu üzerinden kontrol (SATCOM) gibi bazı yeni kabiliyetler ilave edilmiş ANKA versiyonudur. 2016’nın son çeyreğinde testlere başlayan ANKA-S’in kalifikasyon ve kabul testlerinin başarı ile tamamlanmasının ardından, 2017 yılında 6 adet İHA, 2018 yılında 4 adet İHA HvKK envanterine girmiştir.

TUSAŞ’ın 2009 yılında AR-GE projesi olarak başlattığı proje ise ŞİMŞEK Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi projesidir. TUSAŞ’ın özgün tasarımı olan bu hedef İHA; 45 dakika havada kalma süresi, azami 400 kts hızı ve 15.000 ft max irtifası ile dikkat çekiyor. ŞİMŞEK Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi; hava-hava, satıh-hava, uçaksavar ve füze sistemleri ile atış ve radarla takip eğitimlerinde kullanılacak, muharip uçakların ve füzelerin uçuş karakteristiklerine yakın özelliklere sahip, Yüksek Hızlı Hedef Uçak ihtiyaçlarını karşılayacaktır.

Baykar Makina İHA Projeleri

Kalekalıp – Baykar Makina Ortak Girişimi tarafından 2005 yılında geliştirmesi başlatılan Bayraktar mini İHA sistemi, ilk yerli İHA olarak 2007 yılında TSK envanterine girmiştir. Ayrıca, 20 adet Bayraktar mini İHA’sı EGM’ye teslim edilmiştir. Katar Silahlı Kuvvetleri için üretilen 20 Adet İHA ise 29 Şubat 2012’de teslim edilmiştir. Bu antlaşma ile Bayraktar, Türkiye tarihinde ihraç edilen ilk yerli İHA sistemi olmuştur.

Baykar Makina tarafından Malazgirt döner kanat mini İHA’sını geliştirmeye yönelik çalışmalar 2006 yılında başlatılmıştır. Aralık 2008’de SSM ile imzalanan sözleşme kapsamında üretilen İHA’lar Mayıs 2009’da TSK’ya teslim edilmiştir.

Kalekalıp – Baykar Makina Ortak Girişimi tarafından Bayraktar TB2 taktik İHA sistemi prototip geliştirme çalışmaları 2007 yılında başlatılmıştır. Geliştirilen prototip İHA’nın ilk uçuşu 8 Haziran 2009 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Prototip sistemle 2009 yılında gerçekleştirilen uçuş testlerinden sonra 2010 yılında seri üretime karar verilmiştir. Kara Kuvvetleri için 12 adet İHA’nın üretimine yönelik sözleşme SSM ile 20 Aralık 2011 tarihinde imzalanmıştır. Proje kapsamında ilk aşama kabul testleri 2014 ve 2015 yıllarında tamamlanmıştır. Kara Kuvvetleri envanterine alınan İHA’lar, 2015 yılında operasyonel olarak kullanılmaya başlanmıştır.

EGM için acil 6 adet Bayraktar TB2 İHA’sının tedarikine yönelik çalışmalar SSM tarafından Ağustos 2015 ayında başlatılmış ve ilgili tedarik sözleşmesi Ekim 2015 ayında imzalanmıştır.

ROKETSAN tarafından İHA’lara yönelik olarak geliştirilen, UMTAS füzesinin bomba versiyonu olan lazer güdümlü MAM-L, Bayraktar TB2 İHA’sına entegre edilerek 17 Aralık 2015 tarihinde ilk atış testi başarıyla gerçekleştirilmiştir.

Vestel Savunma İHA Projeleri

Efe Mini İHA sistemi prototip üretimi çalışmaları 2005 yılında başlatılmıştır. TSK Mini İHA Sistemi ihalesini kazanamayan sistemin seri üretimi olmamıştır.

Vestel Savunma firması tarafından Karayel taktik İHA sistemi prototip geliştirme çalışmaları 2007 yılında başlatılmıştır. Geliştirilen prototip İHA’nın 2009 yılında gerçekleştirilen uçuş testlerinden sonra 2010 yılında seri üretime karar verilmiştir. Kara Kuvvetleri için katapultla atılma ve paraşütle inme özelliğine sahip olacak 6 adet İHA’nın üretimine yönelik sözleşme, SSM ile 20 Aralık 2010 tarihinde imzalanmıştır. Proje kapsamında geliştirilen İHA’lar, TSK tarafından 2015 yılında operasyonel olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Türkiye’de Gerçekleştirilen Diğer İHA Çalışmaları

Bugüne kadar TSK için İHA geliştirip üreten Baykar Makina, TUSAŞ ve Vestel Savunma firmaları dışında birçok özel firma ve üniversite tarafından İHA sistemleri geliştirmeye yönelik çok önemli çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

EES A.Ş. firması 1990’lı yıllarda Doğan ve Kırlangıç adlı 2 farklı İHA sistemi üzerinde çalışma yapılmıştır. Ancak, satışı yapılamayan İHA’ların seri üretimi olmamıştır.

ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği tarafından geliştirilen Güventürk mini İHA’sı, TSK Mini İHA Sistemi ihalesine katılmıştır. İhalede seçilmeyen İHA’nın seri üretimi olmamıştır.

ASELSAN, Global Teknik, Helitechnic, MİLYAZ Savunma, SE Savunma, TK3-Teknik, Z-Sistem gibi birçok yerli firma tarafından çok sayıda farklı sınıflarda İHA sistemi geliştirilmiştir.

ASELSAN, Kuzgun, Otonom Teknoloji ve TÜRKSAT firmaları tarafından yere bağlı balon İHA sistemi geliştirme çalışmaları gerçekleştirilmektedir.

ASELSAN, BİTES, C2TECH, ESEN, FEMATEK, HAVELSAN, METEKSAN Savunma, MİLSOFT, SAVRONİK, SDT, STM ve TEI firmaları dahil olmak üzere çok sayıda firma tarafından İHA alt sistemleri ve faydalı yükleri geliştirilmektedir.

Başta 19 Mayıs Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İTÜ, ODTÜ, THK Üniversitesi ve TOBB Üniversitesi olmak üzere çok sayıda üniversitede İHA sistemlerine yönelik çok değerli çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Güncel İHA Çalışmaları

İnsansız Hava Aracı Bayraktar Akıncı

Türkiye’de insansız hava aracı sistemlerinin gelişimine bakacak olursak 1990’lı yıllarda teknoloji edinme amaçlı ilk adımların atıldığını, 2000’li yıllarda daha çok mini ve döner kanatlı İHA’ları envantere aldığımızı gördük. 2010’lu yılların ise Türk İHA serüveni için en kritik yıllar olduğunu söylersek sanırım abartmış olmayız. İlk turbojet motorlu İHA’mız ŞİMŞEK Hedef İHA, ilk taktik ve silahlı İHA’mız Bayraktar TB2, SATCOM anteni sayesinde uydu üzerinden kontrol edebildiğimiz ilk MALE sınıfı İHA’mız ANKA/S bu tarihlerde envantere girmiş ve Suriye, Irak, Libya gibi terör hedeflerinin yoğun olduğu bölgelerde icra ettikleri çok başarılı operasyonlar sayesinde dünya kamuoyunda yer bulmuşlardır. TUSAŞ’ın ANKA’sı ve Baykar’ın Bayraktar TB2’si gibi nispeten basit İHA’larla bile büyük işler yapan TSK artık yeni bir döneme giriyor. ANKA-AKSUNGUR’un ve Bayraktar Akıncı’nın 2020 yılınında TSK envanterine girmesi planlanlanmakla birlikte bu iki İHA’yı birbirinden ve diğerlerinden ayıran çok önemi özelikleri mevcut.

İki adet TEI-PD170 motoru ile uçması beklenen ve taarruz konsepti de olacak olan ANKA-AKSUNGUR, sinyal istihbaratını COMINT/DF, ESM/ELINT gibi faydalı yüklerle (150 kg) 40.000 ft. irtifada 24 saat yapabilecek. Ayrıca ANKA-AKSUNGUR’un MAD, SAR, FLIR, sonobuoy gibi faydalı yükleri taşıyabilen bir deniz karakol varyantı geliştirilecek ve deniz karakol varyantında ASELBUOY ve SARPER gibi yerli faydalı yüklerin yanında Orka Hafif Torpido ve Temren füzesinin de kullanılabilmesi bekleniyor.

1350 kg’lik silah taşıma kapasitesine sahip olacak olan Bayraktar Akıncı İHA, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterindeki F-16’ların bazı yüklerini alarak savaş uçaklarımızın ömrünü uzatacak. Gelecekte ASELSAN yapımı bir AESA Radar ile de uçaması beklenen Bayraktar Akıncı, havadan havaya atılabilen Gökdoğan gibi füzeleri, SOM gibi seyir füzelerini ve MK serisi bombaları taşıyabilecek.

2020’li yılların bize kazandıracağı İnsansız Hava Araçları ANKA-Aksungur ve Bayraktar Akıncı’dan ibaret değil. Bu iki projemizin dışında Baykar’ın 2023’e kadar ilk uçuşunun icra edilmesini planladığı bir İnsansız Muharip Hava Aracı (İMHA) projemiz de mevcut. MİUS yani Muharip İnsansız Uçak Sistemi olarak adlandırılan bu sistemin özellikleri ise şu şekilde:

  • 40,000 Feet Operasyonel İrtifa
  • 4-5 Saat Uçuş Süresi
  • 3,5 Ton Kalkış Ağırlığı
  • 1 Ton Mühimmat Taşıma
  • Turbofan itki Sistemi
  • 0,8 Mach Seyir Hızı
  • SATCOM Veri Ağı

Bir yorum bırak

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar işaretlendi*